July 7, 2022

sa profanity sa philippines


Wala akong sagot. Pero marami akong tanong. Wala masyadong kantot kaya marami ngayong tamod.

Kailan nga bang nagiging bastos ang salita? Sa tingin ko depende? Kung ipapasok natin ang wika sa loob ng kahit saan-saan na gagamitin ng kahit na sinu-sino sa lipunan, magkakaroon ng kung anu-anong konteksto ang halimbawa na lamang ay isang salitang mura.

Kapag nagmura ay bastos na. Mariing konsepto ito sa maraming kinalakhang lipunan. Yung tipong mapapalingon ka talaga 'pag may narinig kang batang paslit na sumigaw ng, "Gago!"

Ni hindi ko nga alam ang pinakaibig sabihin ng salitang gago. Ikaw ba? 'Pag may tinanong ka niyan, sasabihin lang, parang ganito, parang ganyan. Pero yung salitang leche, alam natin na gatas. Yung puta, prostitute. Yung tite, penis. Pero iba pa rin yung tite sa penis, depende sa kung sinong kausap mo, at sa kung saan ka nagsasalita.

Naaalala ko nung high school kami, second year yata, maraming tawa nang tawa kasi ipinapaliwanag ng teacher namin na pagkatapos daw labasan ng lalaki, hindi raw agad-agad na makakaihi ang tite dahil sa something. Yung something na iyon ay hindi ko na maalala o malaman kasi nabad trip na sa amin yung teacher namin kasi tawa kami nang tawa sa lecture, so pinagalitan niya na lang kami.

Sa konteksto, purely scientific yung atake ng aming guro. Pero mabanggit lang yung nilabasan o penis, marami na sa aming napapangisi. Hindi naman bastos yung guro namin pero bakit kami napapangisi? Kasalanan ba naming mapangisi? Siguro oo? Kasalanan ba naming ganun tumakbo yung utak namin sa ganoong mga konsepto at salita? O mayroong mas malaking puwersa at/o makinarya pa sa lipunan ang nagpaigting sa amin para na lang ganoon kami mag-isip sa tuwing makakarinig ng mga ganoong salita? Bakit ambilis ng tibok ng puso ko dati noong unang beses akong magmura?

Depende rin ang puke para sa vagina. Minsan din, iba ang puke sa vagina. Bakit may ganitong pag-angat tayo sa kinatatayuan ng vagina e puke rin naman 'yon? Bakit 'pag English, okay lang e Filipino ang salita natin? Bakit yung Filipino pa yung hindi okay sa tenga natin? Meron ding puke para sa may minura kang tao. O puke kung napamura ka lang talaga. Bastos ka pa ba kapag wala kang binastos na tao? Bastos ka ba agad 'pag may ginagamit kang salitang bastos? Bastos ba agad ang isang salita? Kapag sinabi ko bang makati ang bulbol ko, bastos na agad ako? E bulbol lang naman ang salita natin do'n?

Kahit na iisa lang ang tinutukoy ng puke at ng vagina, bakit mas maluwag para sa atin na gamitin ang isa? Bakit kumportable tayo sa penis e tite rin naman 'yon?

Kapag minura ba kita ng gago, anong pakiramdam? Masakit? O sakto lang? Anong klaseng epekto ang meron sa atin ng salitang alam natin na mura kahit na hindi natin talaga alam kung anong ibig sabihin? Malay ba natin sa salitang gago? E paano kung puta? Putang ina mo, putang ina ka. Nasasaktan ka ba dahil sinabing puta yung nanay mo? O bad trip ka lang kasi minura ka?

Paano na lang yung mga magkakaibigan na minsan e gago yung tawagan?

"Gago, napanood mo na yung bagong scandal?"
"Oo, gaguuu. Lupet putang ina."
"Gago, pinagjakulan mo lang e."
"O ba't ikaw hinde?"
"Gago, 'di ako katulad mo pakyu!"
"Gago ka rin, putang ina mo!"

Ilang beses ginamit ang gago bilang pagmumura? At ilang beses lamang ito ginamit bilang pambabastos? Ginamit ba ito bilang pagtawag lamang sa kanyang kaibigang malibog? May pinagsalsalan ka na rin bang scandal video? O dun ka lang sa mga HD shit ng Pornhub?

Matapos ang lahat ng mga tanong ko, napatanong ka na rin ba? Mapapangiwi ka pa rin ba 'pag makakarinig ka ng tite? "Pagagaanin" mo pa rin ba ang pagtukoy sa ari ng tao sa tuwing kakausap ka ng bata? O ituturo mo na agad sa kanila yung original? 'Pag kaclose mo na yung tatay mo, puwede mo na rin ba siyang tawaging gago? Bakit hindi? Okay na ba sa 'yong makipag-usap nang mahinahon sa katabi mo sa jeep kung nagshashampoo rin ba siya ng bulbol? Bakit? Kapag buhok sa ulo, hindi bastos. Kapag buhok malapit sa ari, bastos na agad? Bakit?

Mapagpalaya ang wika, ngunit sa ginagalawan natin ngayong mga espasyo, mukhang wika rin ay dapat nating palayain. Ang tao mismo ang nagseset ng kaligiran kung magiging bastos ba siya o hindi. Darating kaya ang araw na hindi na tayo malilimitahan ng kinagisnan nating kultura at uumpisahan na nating palayain ang ating pag-iisip sa tuwing gagamit ng mga salita sa iba't ibang konteksto? Tao ang naglalagay ng bigat at lalim sa mga salita, ngunit sa tingin ko, nasa tao rin ang kakayahang magpalaya sa hindi lamang mga nakakulong na pag-iisip kundi pati na rin sa mga nalubog nang salita natin.

Mapagpalang araw sa inyo, mga ponponyeta!

June 14, 2022

ang kalituhan sa tagalog vs filipino



tinuturo sa paaralan na maraming wika ang pinagbasehan ng wikang filipino. pero sa kasaysayan ng ating pambansang wika, nag-umpisa at ang pinakabaseng grammar na ginagamit ng wikang filipino ay grammar ng tagalog; kaya hindi malayong maipaghambing at mapaglituhanan ang dalawang ito ng mga pilipino.

hindi maling sabihing tagalog lang din naman ang filipino dahil grammar lang din naman ng tagalog ang ginagamit na base ng filipino. sinasabi lang ng mga paaralan na maraming pinagbasehang wika ang filipino kasi may kakayahan ang kahit na anong wika na humiram at umangkin ng kahit na anong salita mula sa iba't ibang wika.

tagalog lang ang pinakabasehang grammar ng filipino. sinasabi ng mga paaralan na nakabase sa iba’t ibang wika ang filipino kasi may kalayaan ang kahit na anong wika na manghiram at umangkin ng mga salita sa iba’t ibang wika. ang nangyayari sa filipino, nag-aambag ng iba’t ibang salita ang iba-ibang wika ng pilipinas tulad ng ilokano, cebuano, etc.

ayon sa mga naunang konstitusyon ng pilipinas, ang pinakaunang pinagbasehan ng una nating pambansang wika (pilipino) ay tagalog, at tagalog lang.

mula rito, sinubukang iincorporate (sa mga susunod na taon pa) ang mga salita ng iba’t ibang malalaking wika ng pilipinas, saka ito tinawag na filipino.

so historically, tagalog ang pundasyong grammar ng filipino. sinasabi lang na, “base ito sa iba-ibang wika,” kasi “nag-aambag” lang ang ibang mga wika ng pilipinas sa filipino. but in reality, tagalog ang grammar ng filipino. sa tagalog nag-umpisa ang filipino.

ikaw mismo, bilang isang mag-aaral na pilipino sa pilipinas, saksi ka at naging bahagi mismo ng edukasyon natin.

sa tingin mo ba, sa subjects natin na filipino, itinuro pa ang grammar ng iba pang mga wika sa pilipinas maliban sa tagalog? hindi ba't grammar lang din naman ng tagalog ang itinuro sa ating mga pisara? kahit pa ang isang mag-aaral at isang guro ay kapuwang hindi tagalog ang mother tongue?

nililinaw ko lang na gets ko yung sinasabi ng comics na itinuturo sa mga paaralan ngayon ay, "nakabase sa iba't ibang wika ng pilipinas ang filipino." gets ko 'yon kasi alam ko yung konsepto ng pag-aambag at pag-aangkin ng isang wika.

e.g.

kumain ako ng kanin.
kumain ako ng rice.

sa pangalawang pangungusap, filipino pa rin siya (hindi taglish) kasi humiram lang ako ng isang salita sa english pero grammar pa rin ng filipino yung ginamit ko.

at puwede tayong manghiram ng kahit ilan pang mga salita sa kahit ilan pang mga wika.

pero iisa at iisa lang ang grammar structure na tinuturo sa mga paaralan natin.

ngayon kung babalikan ko yung sinabi ko kanina na historically, tagalog ang pundasyon ng unang pagsasatupad ng wikang pambansa sa pilipinas, madaling sabihing tagalog lang din naman ang filipino, kasi tagalog ang pundasyong grammar ng filipino.

nangyayari lang ang pag-aambag ng iba't ibang wika ng pilipinas sa filipino through panghihiram ng mga salita at pag-aangkin, pero never naapektuhan o binago ang grammar.

hindi naman nagturo pa ng grammar ng ilokano o grammar ng cebuano sa language subject na filipino 'di ba?

punto ko lang talaga: sana maunawaan ng mga tao na normal lang na malito ang mga pilipino kung magkaiba nga bang talaga ang tagalog vs filipino.

technically and grammatically speaking, tagalog ang grammar structure ng filipino, at nanghihiram at umaangkin lamang ito ng iba't ibang salita sa iba't ibang wika ng pilipinas nung tinawag nila itong filipino.

so technically, nanghihiram at umaangkin lang ang tagalog ng mga salita mula sa iba't ibang wika sa pilipinas.

in reality, kahit na anong wika naman, kayang manghiram at umangkin ng maraming salita mula sa iba't ibang wika.