Oral na Panitikan

Ang panitikan ay sinasabing nakabase sa karanasan ng isang tao na ipinahahayag sa isang masining na paraan. Ang panitikang oral, para sa akin naman, ay ang paghahayag ng karanasan ng isang tao, kathang-isip man o hindi, tadtad man ng kasiningan o simple lang ngunit nagsisimula sa isang pasalita o pabigkas na pagsasalaysay. 

Ang oral na panitikan, lalung-lalo na sa Pilipinas, ay taal na, simula’t sapul pa lamang, kahit wala pa ang mga mananakop o dayo sa ating bansa. Nilalaman ng pantikang ito ang mga tradisyon, kultura, ugali kasama na ang mga kuwento, tula, at iba pa na kung pagsasama-samahin e mapatutungo sa kabuuan ng isang pinahahalagahang karanasan ng grupo ng mga taong magkakabuklod sa buhay. 

Tulad ng sinabi ko kanina, ang panitikang oral ay hindi nagsimula sa sulat, ito nagsimula sa pagbigkas. Nauna naman kasing magsalita ang mga tao kaysa sa magsulat. Ang ganitong mga uri ng panitikan ay ipinapasa lamang sa mga kasunod na henerasyon para mapanatili ang mga taal sa pinanggagalingang mga kultura at karanasan. 

Ang panitikang oral ay madalas nakikita bilang komyunal o sa ibang salita e pinagmamay-arian ng lahat ng nakatira sa lipunan o kultural na grupong kinabibilangan. Walang iisang tao ang nais na umako ng responsibilidad o kislap ng pagkamay-ari. Kung mangyayari lang din lang iyon, mabubura na ang silbi ng ganitong panitikan kung iisang indibidwal lamang ang kayang makaranas ng kanyang mga ibinabahagi. Wala na rin itong gamit para sa pagpapakalat ng ugali, tradisyon at ng mga kaugnay na bagay kung hindi rin naman pala para sa kanila ang mga ito. 

Ang panitikang oral ay naililipat sa pamamagitan ng mga kumbensyon o yung mga panahon nagtitipon ang lahat ng mga tao sa iisang oras para makapag-usap – makausap ng mga matatanda ang mga bata, para sa ikapapanatili ng kanilang kultura. Isa pang bagay tungkol sa panitikan ay lahat ng panitikan noon ay nasa oral na pagpapahayag lamang. Kung komyunal din man lang ang panitikang oral, hindi na maikakailang walang naa-out of place sa komunidad na pinaiiral ito. Ibig sabihin, lahat ng mga tao, nagkakasundo, pantay-pantay sa mga karanasan at walang hindi nadadamay at hindi nakaaalam ng mga bagay-bagay sa kanilang lugar. 

Tulad din naman ng panitikang oral, ang panitikang popular ay nakabase sa karanasan ng tao. Ang popular na panitikan din naman ay masining na ipinahahayag at para rin naman sa maraming tao. Ngunit, maaari itong lumabas ng pinanggalingang lugar at makakaugnay pa rin ang mga taong makababasa nito. 

Ang panitikang popular ay nakasulat na at hindi madalas ginagawa para mailahad at mapanatili ang isang tradisyon kundi binubuo para lamang sa masa, para sa mga mas malalaki at ibang pang mambabasa o kapulungan ng nangakikinig. 

Ang popular na panitikan, di tulad ng oral na panitikan ay hindi ganoong nagkakapantay sa masining na kagandahan at hindi ipinapatungkol para magtagal. Madalas itong makitang umaakibat sa nangakikinig at mambabasang umaayon sa kontemporaryong panahon. May iba ring tumitingin sa panitikang popular bilang mga produktong pangkomersyal, mas pumapasok sa media at mabentang sa masa. 

May ibang tao rin ang sumasang-ayon sa pagkabit ng popular na panitikan sa kung ano ang mainstream, samanatalang ang panitikang oral ay kailangang makilala hindi para bumenta kundi para maipakilala sa maraming Pilipino kung gaano na tayo kayaman noon sa panitikan, kahit na wala pa ang mga mananakop.