Kapag Iba ng Crush ng Crush Mo

Paano na lang kung hindi ka crush ng crush mo? Hindi ko pa nababasa ang aklat ni Ramon Bautista. Ayokong basahin iyon, title pa lang. Halatang pang-mga-weak lamang iyon. Pambobo. Pang-walang-lakas-ng-loob. Pang-atras-bayag. Wala. Hindi puwedeng isabak sa giyera. Mabagal kumain, mag-isip, makibagay, kailangan pa ang iba. Hindi talaga puwede. O baka napaparanoid ka lang? Exaggerated ka rin kasi minsan mag-isip. Mahirap 'di ba? Tang ina. Minsan, masaya maging single. Napapayagan sa sarili ang maraming bagay. Ang mga hinahanap naman ng mga single, minsan, pinagsisisihan na rin ng mga taken. Baliktaran lang din. Parang batang gustong tumanda at matandang gustong bumata. Nagkakalimutan. Kanya-kanyang pagsisisi. Parating may hinahanap-hanap.

Advices?

Tiyak, dumaan ka na sa pagkabagot sa buhay. Nasabi ko 'to dahil unang-una, nasa page ka na ito. Pangalawa, well... wala na palang pangalawa. Pero alam kong nabagot ka na rin sa buhay. Alam kong napagod ka na rin minsan at nagtanong sa mga ulap kung ano nga ba talagang silbi mo. Yung iba, nagsasound trip. Yung iba, naglalaslas. Yung iba, tumatalon sa building, kasi may photoshoot, jumpshot, hindi yung iniisip mo. Maraming panrelieve ng stress, puwedeng yosi, beer, laro, jakol, salsal. Ako, nagsusulat. Yung iba, nanonood. Pero minsan, kapag hindi mo na talaga kaya, alam kong kumakapit, este... lumalapit ka sa iba. Nagtatanong ka sa maraming tao kasi hindi pa sa'yo okay yung iisang advice. Gusto mo, marami. Tinitimbang mo na lang kung alin ang mas maraming beses na mauulit na advice at iyon na lamang ang susundin mo, which is mali. Nasa'yo pa rin ang huling desisyon, laging tandaan. Wala sa mga kanta, sa blade, sa camera ang tunay na mga sagot. Wala sa nicotine, alkohol, o experience points. Wala rin sa akin, at sa iba. Gabay lamang ang lahat ng mga ito para humantong ka sa sagot, sa totoong sagot, dahil sa huli, ikaw lang ang makapagsasabi kung sino ka ba talaga, kung bakit ka nga ba nandito sa mundo, kung bakit umabot ka sa page na ito, kung totoo nga ba ang lahat ng sinasabi ko.

Red pants... not so good ~

Ilang Teorya Kung Bakit Kulot Ako

Minsan, naitanong ko na sa sarili, "Bakit nga ba ako kulot?" Hanggang sa sundan pa ito ng kung paano ako naging kulot kasi straight naman ang buhok ko noong elementary hanggang first year high school. Bakit kaya? Syempre, ang unang isasagot ko yung e kasi kulot din yung nanay ko. Namana ko sa kanya. Pero bakit nung 3rd year high school lang ako naging kulot? Wala na rin akong balak pang igoogle. Pero bakit nga kasi gano'n? Pinilit ko pa ring sagutin. Baka naman kasi mahilig ako mag-gel ng buhok nung elementary. Oo, yung pampatigas, ng buhok. Handful. Tapos tumigil ako maglagay pagtuntong ko sa high school. Baka 'yon? Baka lang naman. Baka naman kasi mahilig ako noon magsumbrero, kahit nasa loob ng bahay o classroom noong elementary? Pinilit kasi ako ng nanay ko na ipakalbo. Puwede naman kasi noon sa elem. Tapos syempre, maraming bully, kahit na ako ang pinakamatalino sa amin, napagtitripan ang panlabas, napipilitan akong magsumbrero, kahit habang nagkaklase yung teacher. Wala naman silang magagawa, ako lang naman yung tatawagin nila kapag wala nang makasasagot sa tanong nila. Tapos pagagalitan pa nila ako 'pag nakasumbrero ako? Ayun, hanggang sa namamawis yung ulo ko at hindi ko pa rin tinatanggal yung sumbrero. Hanggang sa kahit humaba na ulit yung buhok ko, nasanay na rin akong magsumbrero, na tumigil din noong high school. Tang ina, nag-gel dati tapos sumbrero. Barbero. 'Kala mo naman may epekto. O baka naman tamad akong magsalamin noon. Oo, nag-gegel ako nang walang sala-salamin. Ang weird nga e. Saka lang ako nagsasalamin kapag nagbubutones na ako ng polo, para malaman ko agad kung pantay. Pagkatapos no'n, gora na. Wala nang sala-salamin pa. Tamad talaga akong magsuklay, maski pa bago umalis ng bahay, pagkaligo, pagkaahon sa swimming pool, pagkagaling sa bugbugan, sa commute, sa laro, sa tulog. Wala akong pakialam dati sa buhok ko, hanggang sa humaba na ito nang humaba, este, lumago nang lumago. Saka ko lang napansin, na kulot pala ako, payabong, payabang. Mayabang ako. Kasi naranasan kong maging straight ang buhok at kulot. Pero magkasunod. At walang bayad. 

OFW ba ang Magulang Mo?

Ang maikling kuwentong Siya ba ang Inay ko? ni Segundo D. Matias, Jr. ay tumatalakay sa mga magulang na nagtatrabaho bilang OFW’s. Dagdag pa rito, ang nanay ng bidang si Carla ay hindi lamang iisa ang trabahong binabalikan kundi sa kanyang bawat pag-alis ay nagkakaroon siya ng trabahong iba sa pinanggalingan niya na trabaho, napupunta siya sa bansang iba sa pinanggalingan niya na bansa. Ang pagiging OFW man ng isang magulang ang nagmukhang pangunahing usaping maaaring mapansin ng batang mambabasa, may ilan pa ring isyu sa lipunan na nakapaloob sa akda ang nais ko sanang punahin maya-maya. Nais ko na munang unahin kung sa aling edad ng isang bata maaaring ipabasa ito at maunawaan na ang nasabing maikling kuwento.

Sa tingin ko, pasok sa mga edad apat hanggang lima, batay na rin sa mga development na inihain sa amin noong huli naming pagkikita, ang mga maaarin magbasa ng kuwento. Para muna sa Cognitive Development ng isang bata na maaaring itulong ng kuwento, binanggit sa ikalawang bahagi na nadaragdagan ang kakayahan ng bata na ihanay ang isang bagay sa kanyang kinabibilangang pangkat batay sa nakikita ng bata na mga katangian nito. Kung si Carla ang titingnan, ang kanyang pagtatanong sa sarili ng kung nanay niya ba talaga ang sinusundo nila sa airport ay makikitaan ng kanyang pagbabase sa hitsura nito. Hindi naman sa mga bagay na walang buhay lamang makikita ang ganitong development kundi makikitang bumabagay rin ito sa pagtingin ni Carla sa nanay niya na paiba-iba ang balat at istilo ng buhok. Dagdag pa rito ang muling pagtatanong sa kanyang sarili kung bakit ang mga nanay ng kanyang mga kalaro ay gumagawa ng mga bagay na hindi ginagawa ng kanyang nanay. Lalo pang napatindi ang tanong sa kanyang isipan dahil hindi lamang sa panlabas na kaanyuan nakabase ang pagiging ina, para sa kanya, kundi sa mga gampanin na rin nito sa kanilang pamilya, sa kanya. Binanggit din sa ikatlong bahagi ng Cognitive Development ang pagpapakilala ng konsepto ng oras sa bata at nagsisimula raw ito sa konsepto ng “ngayon” at “bago ngayon” na mapapansin din sa pabagu-bago ng hitsura ng nanay ni Carla.

Sa Language Development naman, mula sa ikatlong bahagi, tinalakay ang paggamit ng isang bata sa mga tanong na bakit at paano, na kitang-kita naman kay Carla. Itinatanong niya kung bakit paiba-iba ng hitsura ang kanyang nanay at kung bakit hindi niya (nanay) ginagawa ang mga ginagawa ng mga nanay ng mga kalaro niya, at kung paano nangyayari ang mga ito hanggang sa bumabalik siya sa kanyang pangunahing tanong na kung siya (nanay) ba talaga ang nanay niya.

Sa bahaging Social Development naman, sa pangatlong bilang nito nakasaad ang paminsan-minsang paglalaro ng isang bata nang mag-isa ngunit nagsisimula nang kumilos nang walang kasama. Kung babalikan ang kuwento, sa pakikipag-usap sa kanyang mga kalaro niya nalamang hindi kagaya ng kanayng nanay ang ibang mga nanay. Dito na siya nagsimulang kumilos at tanungin nang paulit-ulit ang sarili kung totoo niya nga bang nanay ang umuuwi sa kanila. Kapag niyayaya siya ng kanyang nanay na sumabay sa kanyang ginagawa, iniiwasan niya lamang ito. Hindi niya ito nakuha dahil sa inutos sa kanya ng kanyang mga kaibigan, ni hindi itinanong muna sa kanyang tatay ang kanyang problema. Nagkusa na muna siyang kumilos sa kanyang sarili, mula sa naunawaan niya mula sa pagsusundo sa airport hanggang sa pakikipaglaro, bilang tugon sa tanong niya. Sinagot na niya sa kanyang sarili: Maaaring hindi niya nanay ang nagyayaya sa kanya. Mabuti na lang, nasagot ito nang maliwanag nang papaalis nang muli ang kanyang ina. Nang yumuko si Carla at umiling nang humingi ng huling yakap ang kanyang nanay, nagsimula na itong magsabi na siya ang kanyang nanay at umaalis siya patungong abroad dahil sa kailangan ng pamilya nila ng dagdag na pera, hanggang sa unti-unti nang nasagot ng kanyang ina kung bakit paiba-iba siya ng hitsura at kung bakit hindi siya kagaya ng ibang nanay. Sa pang-apat na bilang ng nasabing development, sinabi na nadaragdagan ang pagwawari ng mga tungkol sa iba’t ibang papel ng mga tao na kanilang ginagampanan – sa pagkakataong ito ay ang mga naging trabaho na ng nanay ni Carla na maging domestic helper, trabahador sa pabrika, saleslady, at isa pang trabaho sa loob ng isang ospital. Naipakilala na kay Carla na hindi lamang nakadikit sa gawaing bahay ang mga nanay ng pamilya. May mga nanay, katulad ng sa kanya, na lumalabas ng ibang bansa hindi para gawin ang ginagawa ng mga nanay ng mga kalaro niya kundi gampanan ang iba pang maaaring papel nila sa lipunan, para sa kanyang pamilya.

At sa huling bahagi, ang Personality Development, nabanggit sa ikalawang bahagi na pinauunlad ng mga bata ang kanilang kakayahang bitbitin at tugunan ang kanilang mga sariling emosyon gamit ang kanilang sariling produktibong paraan. Nabanggit na nga kanina pa kung paanong tinugunan ni Carla ang kanyang nararamdamang alinlangan sa kanyang ina sa pamamagitan ng hindi pagpansin dito. Kakabit na rin ito ng ikaapat na bahaging tumatalakay sa likas na pagbibigay ng motibo sa kanyang sarili, base na rin sa kanyang mga nakikita at naririnig. Sinabi rin sa ikalimang bahagi na kinakailangan ng isang bata ng mga kapaligirang matiwasay at ligtas, na kung titingnang ulit ang kuwento, naibigay naman sa huli ng kanyang ina dahil sa pagsagot nito sa kanyang bumabagabag na tanong, hindi man niya ito direktang sinabi sa kanyang ina.

Kung babasahin ang kuwento ng isang batang nasa edad na apat hanggang lima, maaari na niya itong maunawaan, lalung-lalo na kung parating umaalis ang isa sa kanyang mga magulang, o puwede ring pareho. Mula sa unang uri ng development, hindi na lamang naididikit sa mga bagay na walang buhay ang pagkaklasipika ng isang bata kundi pati na rin sa tao. Makatutulong ito sa pagtingin niya sa mga bagay-bagay na kahit iba-iba ay may pagkakapareho rin. Natatakot lamang ako dahil sa doon sa bahaging tinatanong ng mga kalaro ni Carla na kung bakit hindi gumagawa ng mga gawaing bahay, ‘di tulad ng ibang nanay, ang kanyang nanay. O dapat ba akong matuwa dahil ipinakilala na sa bata na hindi lamang nakadikit sa kasarian ng isang tao, sa ganitong kaso ang pagiging ina, ang kanyang mga maaaring gawin? Naisama na rin dito na nagsisimula nang makilala ng isang bata ang pagtingin sa oras dahil sa mga konsepto ng “ngayon” at “bago ngayon”. Natatanggap na rin ng mambabasa ang paggamit ng mga tanong na bakit at paano, na may ganito palang mga tanong o kaya’y alam niya na ang mga ito bago pa man niya buklatin ang akda at nadaragdagan ang mga paksang maaari nilang tanungin. Halimbawang hindi na lamang sa mga bagay sa labas, kundi sa loob mismo ng kanilang mga pamilya: kung paano nagkakaroon ng pera ang kanilang mga magulang at kung bakit iyon ang mga napiling propesyon ng kanyang mga magulang. Makakaugnay rin ang batang nagbabasa sa pagkakaroon ng mga kalaro at pagsagot sa sariling mga tanong na maaaring humantong sa maling pagtugon sa mga ito ngunit maliliwanagan din sa huli ng kanilang mga magulang. Oo, matututunan ng bata na subukan munang sagutin ang mga tanong sa kanila munang sariling mga paraan pero maaari nilang lapitan agad ang kanilang mga magulang dahil sa huli, sila (mga magulang) pa rin ang makasasagot ng mga ito. Mula naman sa iba’t ibang trabaho ng nanay ni Carla maaaring sumibol pa ang bagong tanong para sa mambabasa na kung ano nga ba ang gusto niyang gawin paglaki. Matututunan din ng bata mula sa kuwento na ang magulang ang makapagbibigay sa kanila ng ligtas na kaligiran, makasasagot sa kanilang mga tanong at nagtataguyod sa kanilang pamilya.

Ang maikling kuwentong binasa ay nagtataglay ng isyung puwede nang maunawaan ng isang bata, ng mga tanong din na maaaring tinatanong ng bata sa kanyang sarili tulad ng, “Bakit sumasakay ng airplane si Daddy para umalis?” Naipakilala rin ang isyung patungkol sa pagkakabit ng gampanin sa kasarian na nababasag sa huli dahil nga sa trabaho ng nanay ni Carla. Nagkaroon din ng mga pagkakataong may pag-uulit, katulad ng mga pag-uulit ng simula ng pangungusap gamit ang “Noong galing...”, “Nang...”, at “Sa..., isa akong...” Makikita rin ang pagkakaroon ng hawig na parte ng katawan ng isang bata mula sa kanyang mga magulang. Maaaring tanungin ng mambabasa ang kanilang mga magulang kung sino nga ba ang kamukha nito o kaya naman ay kung bakit parati na lamang nilang naririnig ang mga katagang, “Kamukha mo ang nanay mo.” o kaya, “Kamukha mo ang tatay mo.” Natulungan ang bahaging ito ng mga ilustrasyon dahil sa hindi nakangiti sa umpisa ang batang si Carla, para hindi lumabas ang dimple na namana niya sa kanyang nanay. Ang mga ilustrasyon ay nakatulong din, hindi lamang sa pagbabagu-bago ng hitsura ng nanay ni Carla, kundi naipakilala na ang mga bandila ng iba’t ibang bansa, na maaaring humantong sa paghahanap ng bata para sa bandila ng Pilipinas.

Tulad nga ng nabanggit kanina, ang maikling kuwento ay makasasagot sa mga tanong ng isang batang may mga magulang na OFW ngunit maaari na rin itong ipabasa sa kahit sinupamang bata dahil sa iba pang mga nabanggit na aral at para na rin sa mga ugali at kilos na maaari pang umunlad sa isang bata sa kanyang pagbabasa. Kailangan siguro niya ng may gabay para matapos na basahin ang akda dahil nasa may bandang dulo pa malilinawang hindi nararapat na padalus-dalos sa mga desisyon kung hindi pa naririnig ang dahilan ng mga magulang na nag-uudyok sa mga bata na magtanong.